บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการถ่ายทอดลักษณะและจําแนกเครื่องหมายโมเลกุลแบบเอสเอสอารที่เชื่อมโยงกับลักษณะเชิงปริมาณที่ควบคุมลักษณะทางคุณภาพและ ลักษณะทางการเกษตรบางประการในประชากรสายพันธุ์แท้ที่ใช้ทําแผนที่โครโมโซม (mapping population) จากคู่ผสมระหว่างถั่วเหลืองฝักสดพันธุ์ AGS292 กับถั่วเหลืองพันธุ์นครสวรรค์ 1 (นว.1) ปลูกทดสอบประชากรถั่วเหลืองฝักสดสายพันธุ์แท้ 136 สายพันธุ์ รวมกับพันธุ์พ่อแม่ในสองฤดู วางแผนการทดลองสุ่มในบลอคสมบูรณ์ (randomized complete block design, RCBD) จํานวน 2 ซ้ำ ผลการทดลองพบว่า อัตราพันธุกรรมแคบขององค์ประกอบของแข็งทั้งหมดที่ละลายน้ำได้ในเมล็ดสด อายุออกดอก และอายุเก็บเกี่ยวในระยะ R6.5 เมื่อวิเคราะห์รวมสองฤดู มีค่า 43.3, 39.4 และ 25.5 เปอร์เซ็นต์ ตามลําดับ การวิเคราะห์เครื่องหมายโมเลกุลแบบเอสเอสอาร์ เพื่อสํารวจความแตกต่างของพ่อแม่ จํานวน 332 เครื่องหมาย บน 20 กลุ่มลิงเกจ พบว่ามี 49 เครื่องหมาย ที่แสดงความแตกต่าง (polymorphisms) อย่างชัดเจนและสามารถนําไปวิเคราะห์ความเชื่อมโยงกับกลุ่มของยีนที่ควบคุมลักษณะเชิงปริมาณของลักษณะทางคุณภาพ และลักษณะทางการเกษตรในประชากรสายพันธุ์แท้ การวิเคราะห์สมการถดถอยพบกลุ่มของยีนอย่างน้อย 7 ตําแหน่ง ที่ควบคุมองค์ประกอบของแข็งทั้งหมดที่ละลายน้ำได้ในเมล็ดสด 7 ตําแหน่ง ที่ควบคุมอายุออกดอก และ 3 ตําแหน่งที่ควบคุมอายุเก็บเกี่ยวในระยะ R6.5 กลุ่มของยีนที่มีอิทธิพลต่อการแสดงออกองค์ประกอบ ของแข็งทั้งหมดที่ละลายน้ำได้ในเมล็ดสดมากที่สุด อยูใกล้กับเครื่องหมายโมเลกุลแบบเอสเอสอาร์ ที่ Satt141 บนกลุ่มลิงเกจ D1b+W อายุออกดอกและอายุเก็บเกี่ยวในระยะ R6.5 ที่ Satt229 บนกลุ่มลิงเกจ L จากการคนพบกลุ่มของยีนที่ควบคุมลักษณะเชิงปริมาณเหลานี้ นักปรับปรุงพันธุ์สามารถนําเครื่องหมายโมเลกุลช่วยคัดเลือกเพื่อปรับปรุงคุณภาพและลักษณะทางการเกษตรของถั่วเหลืองฝักสดต่อไป