เทศกาลปลูกข้าวนาปีจะเริ่มแล้ว

เทศกาลเข้าพรรษา ใกล้เข้ามาแล้ว ปีนี้คือวันศุกร์ที่ 3 สิงหาคม วันนี้มองไปทางไหนจะเห็นท้องทุ่งนาเต็มไปด้วยน้ำ และพื้นที่นาเริ่มมีการไถแปรและไถดะกันแล้ว บางพื้นที่ใช้รถไถเดินตาม บางพื้นที่ใช้รถแทรกเตอร์ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง มีน้อยมากที่เห็นควายไถนา ชาวนาทุกท่านที่จะปลูกข้าวในฤดูนี้ส่วนมากจะเป็นข้าวนาปี หรือข้าวไวต่อช่วงแสง คือปลูกประมาณวันแม่และเก็บเกี่ยววันพ่อ ก็คงจะเริ่มหว่านกล้าข้าวเตรียมไว้แล้วถ้าปลูกข้าวแบบนาดำ หากเกษตรกรทำนาอย่างถูกต้องและเหมาะสมก็จะประสบความสำเร็จในการทำนา
ข้าวเป็นอาหารหลักของชาวเอเชียโดยเฉพาะคนไทยเรา จะกินข้าวทุกมื้อ บางภาคกินข้าวเจ้าบางภาคกินข้าวเหนียว บางคนตอนดึกมีเพิ่มข้าวต้มอีกหนึ่งมื้อ ปัจจุบันเป็นยุคข้าวยากหมากแพง เงินหายากแต่ใช้ง่าย ข้าวแพงราคาข้าวเหนียวและข้าวเจ้าไม่ต่างกันมาก ข้าวสารขายกันเป็นลิตรหรือกิโลกรัม ต่อไปในอนาคตเราจะต้องซื้อข้าวเป็นกิโลกรัมหรือแพ็คใส่ถุง ๆ ละกิโลกรัมและ 5 กิโลกรัม ลิตรที่ใช้สวนข้าวจะหายไป เหมือนกับอดีตที่ชาวนาใช้ควายไถ่นาเปลี่ยนเป็นรถแทรคเตอร์ ชาวนาใช้เคียวเกี่ยวข้าว ปัจจุบันเป็นรถเกี่ยวข้าว ยุ่งฉางย้ายไปอยู่รีสอร์ท โรงสีข้าวในหมู่บ้านล้มหายตายจาก แต่ก่อนเมื่อชาวนาข้าวสารหมดก็จะเอาข้าวเปลือกไปสีที่โรงสีในหมู่บ้าน ได้ข้าวสารกลับมาพร้อมกับปลายข้าวและรำ ใช้สำหรับเลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ เลี้ยงเป็ด เลี้ยงปลา เพื่อเป็นแหล่งอาหารโปรตีน ไม่ต้องไปหาซื้อตามท้องตลาดเหมือนในปัจจุบัน และในอนาคตตลาดสดก็จะหายไปและมีซุปเปอร์มาร์เก็ตมาแทนที่
ถึงเวลาแล้วที่เกษตรกรไทยและชาวนาไทยต้องกลับมาคิดและใช้องค์ความรู้ทางวิชาการ ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม บวกกับภูมิปัญญาท้องถิ่นผลิตข้าวอย่างถูกต้องและเหมาะสม จะได้ผลผลิตเพิ่มขึ้นและได้คุณภาพที่ดีจนสามารถสร้างครอบครัว ชุมชนอย่างพึ่งพาตัวเองได้ พอสมควรแก่อัตภาพดีกว่าที่จะพึ่งพาตลาดเพียงอย่างเดียวและจะลบคำสบประมาทที่ว่า ชาวนาไร้เคี่ยวและชาวนาซื้อข้าวกิน

 แผนผังแสดงระยะเวลาการเจริญเติบโตของข้าว

วิธีการใส่ปุ๋ย

- ใส่ปุ๋ยครั้งแรก ก่อนปักดำ 1 วัน ด้วยปุ๋ยสูตร 16-20-0 นาดินเหนียว หรือ 16-18-8 สำหรับนาดินร่วนในอัตรา 20-30 กิโลกรัมต่อไร่
- การใส่ปุ๋ยให้หว่านปุ๋ยให้สม่ำเสมอทั่วทั้งแปลงนาและคราดปุ๋ยให้คลุกเคล้าเข้ากับดินนาก่อนปักดำ 1 วัน
- ดูแลรักษาระดับน้ำอย่างให้ลึกเกินไป และไม่ควรให้น้ำขาดนาช่วงระยะเวลาระหว่างเกิดช่อดอก
- ดูแลกำจัดวัชพืช
- มีการป้องกันและกำจัดโรค แมลง และสัตว์ศัตรูของข้าว-ใส่ปุ๋ยครั้งที่สองระยะข้าวเริ่มตั้งท้องหรือสร้างรวงอ่อนในอัตราไร่ละ 7-15 กิโลกรัมต่อไร่
- ระบายน้ำออกจากแปลงนาหลังจากข้างออกดอกแล้วประมาณ 21-25 วัน เพื่อเร่งให้ข้าวสุกแก่ พร้อม ๆ กัน

การตรวจตัดข้าวปน ควรทำบ่อยครั้งและทำอย่างสม่ำเสมอประมาณ 5 ระยะด้วยกัน คือ
1. ระยะในแปลงกล้า ตรวจดูกล้าที่มีลักษณะผิดปกติ ข้าวพันธุ์อื่นปนหรือเป็นโรค ให้ทำลาย
2. ระยะแตกกอ ตรวจดูลักษณะการแตกกอ การชูใบ สีของส่วนต่างๆ ของใบและต้นความสูง ฯลฯ ข้าวพันธุ์คัดให้ตัดทิ้งทั้งแถว พันธุ์หลัก พันธุ์ขยาย และพันธุ์จำหน่วย ให้ตัดทิ้งเป็นกอ
3. ระยะออกดอก ความสูงต่ำของต้นข้าวในระยะออกดอก อายุของการออกดอก การออกดอกไม่สม่ำเสมอ ลักษณะดอก สีและขนาดของดอก เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมีย ฯลฯ ให้ตัดทิ้งทั้งแถวหรือทั้งกอ
4. ระยะข้าวโน้มรวง หลังข้าวออกดอกและอยู่ในระยะสร้างแป้งในเมล็ด รวงข้าวจะเริ่มโน้มรวงเพราะเมล็ดมีน้ำหนักมากขึ้น มีบางส่วนโน้มรวมไม่สม่ำเสมอ หรือไม่พร้อมกันให้ทำการตัดทิ้งทั้งแถวหรือทั้งกอ
5. ระยะเมล็ดแก่ ข้าวเมื่อแก่จัด รวงจะเริ่มเหลือง ลักษณะของรวงและเมล็ดให้ตรงตามพันธุ์ รวมทั้งความผิดปกติจากโรคหรือแมลงรบกวนก็ให้ตัดทิ้งทั้งแถวหรือทั้งกอ

คำแนะนำให้การใส่ปุ๋ยเคมีสำหรับการปลูกข้าว

ท่านผู้อ่านท่านใดสนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

อาจารย์พิชัย สมบูรณ์วงศ์ นักวิชาการเกษตร ชำนาญการพิเศษ ฝ่ายนวัตกรรมและถ่ายทอดเทคโนโลยี สำนักวิจัยและส่งเสริมวิชาการการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โทร. 053-873938-9 ในวันและเวลาราชการ