ข้าวเป็นอาหารหลักของชาวเอเชียโดยเฉพาะคนไทยเรา  จะกินข้าวทุกมื้อ  บางภาคกินข้าวเจ้าบางภาคกินข้าวเหนียว  บางคนตอนดึกมีเพิ่มข้าวต้มอีกหนึ่งมื้อ  ปัจจุบันเป็นยุคข้าวยากหมากแพง  เงินหายากแต่ใช้ง่าย...

เทศกาลเข้าพรรษาและวันแม่แห่งชาติผ่านพ้นไปแล้ว  วันนี้มองไปทางไหนก็จะเห็นในทุ่งนาเขียวขจี  ข้าวนาปีหรือข้าวไวแสงจะปลูกประมาณวันแม่และจะเกี่ยววันพ่อ  บรรพบุรุษของเรามีภูมิปัญญาและประสบการณ์ถ่ายทอดให้ลูกหลานเป็นทอด ๆ  ตลอดมาจนกระทั้งปัจจุบัน  ข้าวเป็นพืชที่ต้องอาศัยน้ำมากและอย่างต่อเนื่องเดือนกรกฎาคมถึงเดือนตุลาคมเป็นช่วงที่ฝนตกชุก  ฝนตกต่อเนื่องไม่ทิ้งช่วง  ชาวนาก็จะได้ผลผลิตดี  แต่บางปีฝนทิ้งช่วงหรือฝนตกหนักน้ำท่วม  ผลผลิตก็ได้น้อยหรือเสียหาย  ข้าวนาปีจะเริ่มออกดอกช่วงกลางวันสั้นกลางคืนยาวก็ประมาณปลายตุลาคม  เรียกข้าวว้ายหรือข้าวกลับรวง  ดวงอาทิตย์ก็จะขึ้นเยื่องไปทางตะวันออกเฉียงใต้

ข้าวเป็นอาหารหลักของชาวเอเชียโดยเฉพาะคนไทยเรา  จะกินข้าวทุกมื้อ  บางภาคกินข้าวเจ้าบางภาคกินข้าวเหนียว  บางคนตอนดึกมีเพิ่มข้าวต้มอีกหนึ่งมื้อ  ปัจจุบันเป็นยุคข้าวยากหมากแพง  เงินหายากแต่ใช้ง่าย  ข้าวแพงโดยเฉพาะช่วงนี้ราคาข้าวเหนียวแพงกว่าข้าวเจ้า  ข้าวสารขายกันเป็นลิตรหรือกิโลกรัม  ต่อไปในอนาคตเราจะต้องซื้อข้าวเป็นกิโลกรัมหรือแพ็คใส่ถุง ๆ ละกิโลกรัมและ 5  กิโลกรัม    ลิตรที่ใช้สวนข้าวจะหายไป  เหมือนกับอดีตที่ชาวนาใช้ควายไถ่นาเปลี่ยนเป็นรถแทรคเตอร์  ชาวนาใช้เคียวเกี่ยวข้าว  ปัจจุบันเป็นรถเกี่ยวข้าว  ยุ่งฉางย้ายไปอยู่รีสอร์ท  โรงสีข้าวในหมู่บ้านล้มหายตายจาก  แต่ก่อนเมื่อชาวนาข้าวสารหมดก็จะเอาข้าวเปลือกไปสีที่โรงสีในหมู่บ้าน  ได้ข้าวสารกลับมาพร้อมกับปลายข้าวและรำ  ใช้สำหรับเลี้ยงหมู  เลี้ยงไก่  เป็ด  ปลา  เป็นแหล่งอาหารโปรตีน  ไม่ต้องไปหาซื้อตามท้องตลาดเหมือนในปัจจุบัน  และในอนาคตตลาดสดก็จะหายไปและมีซุปเปอร์มาร์เก็ตมาแทนที่

ถึงเวลาแล้วที่เกษตรกรไทยและชาวนาไทยต้องกลับมาคิดและใช้องค์ความรู้ทางวิชาการ  ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม  บวกกับภูมิปัญญาท้องถิ่นผลิตข้าวอย่างถูกต้องและเหมาะสม  จะได้ผลผลิตเพิ่มขึ้นและได้คุณภาพที่ดีจนสามารถสร้างครอบครัว  ชุมชนอย่างพึ่งพาตัวเองได้พอสมควรแก่อัตภาพดีกว่าที่จะพึ่งพาตลาดเพียงอย่างเดียวและจะลบคำสบประมาทที่ว่า  ชาวนาไร้เคี่ยวและชาวนาซื้อข้าวกิน

วิธีการใส่ปุ๋ย

-  ใส่ปุ๋ยครั้งแรก  ก่อนปักดำ  1  วัน ด้วยปุ๋ยสูตร  16-20-0  นาดินเหนียว  หรือ  16-18-8  สำหรับนาดินร่วนในอัตรา  20-30  กิโลกรัมต่อไร่

-  การใส่ปุ๋ยให้หว่านปุ๋ยให้สม่ำเสมอทั่วทั้งแปลงนาและคราดปุ๋ยให้คลุกเคล้าเข้ากับดินนาก่อนปักดำ  1  วัน

-  ดูแลรักษาระดับน้ำอย่างให้ลึกเกินไป  และไม่ควรให้น้ำขาดนาช่วงระยะเวลาระหว่างเกิดช่อดอก

-  ดูแลกำจัดวัชพืช

-  มีการป้องกันและกำจัดโรค  แมลง  และสัตว์ศัตรูของข้าว-ใส่ปุ๋ยครั้งที่สองระยะข้าวเริ่มตั้งท้องหรือสร้างรวงอ่อนในอัตราไร่ละ  7-15  กิโลกรัมต่อไร่

-  ระบายน้ำออกจากแปลงนาหลังจากข้างออกดอกแล้วประมาณ  21-25  วัน  เพื่อเร่งให้ข้าวสุกแก่  พร้อม ๆ กัน

การตรวจตัดข้าวปน  ควรทำบ่อยครั้งและทำอย่างสม่ำเสมอประมาณ  5  ระยะด้วยกัน  คือ

1.  ระยะในแปลงกล้า ตรวจดูกล้าที่มีลักษณะผิดปกติ  ข้าวพันธุ์อื่นปนหรือเป็นโรค ให้ทำลาย

2.  ระยะแตกกอ ตรวจดูลักษณะการแตกกอ  การชูใบ  สีของส่วนต่างๆ  ของใบและต้นความสูง  ฯลฯ  ข้าวพันธุ์คัดให้ตัดทิ้งทั้งแถว  พันธุ์หลัก  พันธุ์ขยาย  และพันธุ์จำหน่วย  ให้ตัดทิ้งเป็นกอ

3.  ระยะออกดอก ความสูงต่ำของต้นข้าวในระยะออกดอก  อายุของการออกดอก  การออกดอกไม่สม่ำเสมอ  ลักษณะดอก  สีและขนาดของดอก  เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมีย  ฯลฯ  ให้ตัดทิ้งทั้งแถวหรือทั้งกอ

4.  ระยะข้าวโน้มรวง หลังข้าวออกดอกและอยู่ในระยะสร้างแป้งในเมล็ด  รวงข้าวจะเริ่มโน้มรวงเพราะเมล็ดมีน้ำหนักมากขึ้น  มีบางส่วนโน้มรวมไม่สม่ำเสมอ  หรือไม่พร้อมกันให้ทำการตัดทิ้งทั้งแถวหรือทั้งกอ

5. ระยะเมล็ดแก่ ข้าวเมื่อแก่จัด  รวงจะเริ่มเหลือง  ลักษณะของรวงและเมล็ดให้ตรงตามพันธุ์  รวมทั้งความผิดปกติจากโรคหรือแมลงรบกวนก็ให้ตัดทิ้งทั้งแถวหรือทั้งกอ

ท่านผู้อ่านท่านใดสนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ อาจารย์พิชัย  สมบูรณ์วงศ์ ฝ่ายส่งเสริมการเกษตร  สำนักวิจัยและส่งเสริมวิชาการการเกษตรมหาวิทยาลัยแม่โจ้   
จ. เชียงใหม่  50290 โทร. 053-873938-9        ในวันและเวลาราชการ

รายงานโดย

ฝ่ายส่งเสริมการเกษตร  สำนักวิจัยและส่งเสริมวิชาการการเกษตร
มหาวิทยาลัยแม่โจ้  โทร. 053-873938-9