ดินฟ้าอากาศแปรปรวน มีผลกระทบกับลิ้นจี่

คือ มืดเร็วแต่สว่างช้า 6 โมงเย็นก็มืดแล้วแต่ 6 โมงครึ่งเช้ายังไม่สว่างเลย อุณหภูมิโดยทั่วไปช่วงกลางคืนประมาณสิบกว่าองศาเซลเซียส กลางวันประมาณยี่สิบถึงสามสิบองศาเซลเซียส ในอดีตที่ผ่านมาฤดูกาลในประเทศไทยมี 3 ฤดู คือฤดูร้อนก็จะร้อนจริงๆอาจมีฝนตกและลมแรงบ้างผสมผสานกันทำให้พื้นดิน คน สัตว์และพืชชุ่มชื้น ฤดูฝน ฝนก็ตกต่อเนื่องสม่ำเสมอ บางครั้งตกติดต่อกัน 3 วัน 3 คืน ตกเกือบทุกวัน ส่วนฤดูหนาวก็หนางติดต่อกัน ซึ่งสภาพอากาศที่หนาวเย็นจะส่งผลให้ไม้ผลหลายชนิดออกดอกเช่นมะปราง มะม่วง ลิ้นจี่ ลำไย โดยธรรมชาติของไม้ผลที่กล่าวมานี้จะเริ่มออกดอกเมื่อใบแก่เท่านั้น และช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคมก็เป็นฤดูแล้งพอดี ความชื้นในดินและอากาศน้อย ประกอบกับไม้ผลเหล่านี้มีการผลิใบอย่างน้อย 2 ครั้งแล้ว และมีการสะสมอาหารเต็มที่ พร้อมจะออกดอกติดผลในฤดูหนาว

     ปัจจุบันสภาวะแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปจากอดีตมากมายสาเหตุมาจากมนุษย์(คน)ใช้ทรัพยากรธรรมชาติเช่น ดิน น้ำ อากาศ อย่างสุรุ่ยสุร่ายใช้อย่างไม่บันยะบันยัง โดยไม่คำนึงถึงคุณค่าของทรัพยากรเหล่านี้และยังเป็นการทำลายอีกด้วยซ้ำไป โรงงานอุตสาหกรรมปล่อยน้ำเสียลงสู่แม่น้ำลำครองโดยไม่มีการบำบัด ปล่อยควันพิษออกสู่อากาศ เกษตรกรไม่รู้คุณค่าของน้ำ  ใช้สารเคมีมากเกินความจำเป็น เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค สิ่งมีชีวิตทั้งบนบกและในน้ำ ใช้ปุ๋ยเคมีอย่างเดียว ใช้ยาฆ่าหญ้า เผาตอซัง ทำให้ดินเสื่อมโทรม ประชาชนบุกรุกที่ป่าสงวน ต้นน้ำลำธาร ทำรีสอร์ท หรือบ้านพักตากอากาศ บุกรุกป่าชายเลน ชายหาด สร้างบ้านเรือนริมแม่น้ำลำคลอง โดยปล่อยของเสียลงในแม่น้ำ  ทุกอย่างที่กล่าวมาล้วนทำให้สภาวะแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ซึ่งมีผลทำให้พืชและสัตว์ไม่สามารถปรับตัวเองได้มีผลทำให้สุขภาพร่างกายผิดปกติ หรือชะงักการเจริญเติบโต หรือทำให้ระบบสรีระเปลี่ยนไป

             ช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคมปีนี้ ฝนตกประมาณ 2-3 ครั้งแล้วมีผลอย่างยิ่งต่อการออกดอกของลิ้นจี่ เนื่องจากช่วงที่ลิ้นจี่สะสมอาหารใบแก่เต็มที่ รออากาศหนาวเย็นต่อเนื่องกันประมาณ 4 สัปดาห์ ลิ้นจี่ก็จะออกดอกแต่ช่วงฤดูหนาวในปีนี้มีฝนตกลงมาทำให้ความชื้นในดินและอากาศเพิ่มขึ้น ลิ้นจี่แทนที่จะแทงช่อดอกกลับเปลี่ยนเป็นแตกใบอ่อน จากการศึกษาช่วงอากาศหนาวเย็นช่วงอากาศหนาวเย็นประมาณ 1-2 เดือน ก่อนการออกดอกของลิ้นจี่เป็นสิ่งจำเป็นต่อการชักนำการออกดอก โดยสังเกตได้จากปีไหนที่มีอากาศหนาวเย็นมากๆ และยาวนาน โดยไม่มีช่วงอากาศอุ่นเข้ามาแทรก ลิ้นจี่จะออกดอกได้มาก มีการศึกษาเกี่ยวกับอุณหภูมิต่อการออกดอกของลิ้นจี่พบว่าระดับอุณหภูมิที่ชักการออกดอกต่ำกว่า 20 องศาเซลเซียส เป็นอย่างน้อย 4 สัปดาห์ ทำให้ลิ้นจี่ออกดอกได้ดีที่สุด อุณหภูมิกลางวันต่อกลางคืน 15/10 องศาเซลเซียส

         จากที่ได้ตระเวนไปในพื้นที่ที่มีการปลูกลิ้นจี่มากในอำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา และบ้านแม่สาใหม่ อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ เกษตรกรปลูกลิ้นจี่พันธุ์ฮวงฮวยเป็นส่วนมาก และมีบางพื้นที่ของอำเภอแม่ใจปลูกลิ้นจี่พันธุ์อีดอ หรือ พันธุ์กะโหลกใบขิง พบว่าในปีนี้ลิ้นจี่พันธุ์ฮวงฮวยออกดอกประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น        ส่วนเกษตรกรที่ปลูกลิ้นจี่พันธุ์อีดอหรือกะโหลกใบขิง พบว่าออกดอกและติดผลได้ดี คาดว่าผลผลิตลิ้นจี่ในปีนี้จะมีผลผลิตลดลงจากปีที่แล้วเป็นอย่างมากผลผลิตประมาณ 30 เปอร์เซนต์เท่านั้นส่งผลให้ลิ้นจี่ในปีนี้จะมีราคาแพงแน่ๆ

ท่านผู้อ่านท่านใดสนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ อาจารย์พิชัย  สมบูรณ์วงศ์   นักวิชาการเกษตร 8     ฝ่ายนวัตกรรมและถ่ายทอดเทคโนโลยี สำนักวิจัยและส่งเสริมวิชาการการเกษตร  มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โทร. 053-873938-9  ในวันและเวลาราชการ